Diens oude buren beschuldigden Mekonen ervan dat hij bij de oppositie hoorde. Een doodvonnis in Eritrea. Nog diezelfde nacht stopte er een auto van de inlichtingendienst voor zijn deur. Hij ontsnapte via een zijuitgang en sloeg op de vlucht.
Bekijk de kaart op volledig scherm.
Op 1 september 2013 werd Mekonen door een zwarte auto afgezet op het treinstation in Utrecht. Een dag later vroeg hij in Ter Apel om asiel.
Meer weten over de reis van Eritrese vluchtelingen door Europa? Lees Met een smokkelaar naar Ter Apel Omdat hij uit Eritrea kwam, waar alle landverlaters worden bestempeld als deserteurs, kreeg hij een verblijfsvergunning op de B-grond.
Een B-status is bedoeld voor vluchtelingen die niet onder het algemene Vluchtelingenverdrag vallen (zoals politieke vluchtelingen), maar die hebben aangetoond dat zij risico’s lopen op bijvoorbeeld executie, folteringen of andere onmenselijke behandelingen. Meer informatie over de redenen waarom Eritreeërs vluchten vind je in het artikel Eritrea loopt leeg.
Op 8 november 2013 werd Mekonen lid van Facebook. Hij plaatste zijn eerste en laatste berichten. Een nieuwe profielfoto met de tekst ’temesgen’, wat zoiets betekent als ‘Dank u God, ik ben tevreden’. En een afbeelding van twee duiven. Vertaling:
Tijd brengt (mensen) bij elkaar. Tijd scheidt (mensen van elkaar. Tijd is vreselijk, tijd is uitdagend.
(Tijd) pakt je waardigheid af. Migratie is vernederend. (Maar) als het gebeurt, heb geduld.
“Het was oudejaarsavond”
Voor Tarreke Tuquabo uit Amsterdam, een ver ver familielid van Kahsay Mekonen, begon dit verhaal op oudejaarsavond 2013.
“Midden in de nacht, tijdens de oudejaarwisseling, kregen wij een telefoontje vanuit het buitenland. Vanuit Israël. Het was de broer van Kahsay. Hij maakte zich zorgen omdat hij Kahsay al een paar dagen niet kon bereiken.”
Als Mekonen zelfmoord had willen plegen, had hij dat ook gewoon in Nederland kunnen doen
Tweet This
Tuquabo verstond de broer nauwelijks, “door al het vuurwerk”. Hij had ook nog nooit van de broer gehoord. Maar uit het gesprek dat volgde maakte hij op dat hijzelf en zijn vrouw Goi de enige familieleden in Nederland waren. En dat de broer daarom via hun geboortedorp in Eritrea hun telefoonnummer had gekregen. “Hij vroeg of wij Kahsay eens wilden bellen. Dat heb ik de volgende dag, toen het rustiger was, geprobeerd. Maar hij nam niet op.”
“Het is een lang verhaal. Uiteindelijk kwamen we erachter dat hij in Duitsland is overleden. Sindsdien ben ik betrokken geweest met de hele dramatische situatie van Kahsay Mekonen.”
In eerste instantie toonden Tuquabo en zijn vrouw hun betrokkenheid door geld in te zamelen om het lichaam van Mekonen terug te brengen naar Eritrea. Tuquabo benaderde Eritreeërs in Amsterdam, Utrecht en zelfs in Bremen. Hij maakte een lijst van alle Eritreeërs die iets bijdroegen. “Sommigen gaven tien euro, sommigen vijf. Er waren ook mensen bij, meestal bekenden, die vijftig euro doneerden.”
Het repatriëren van een lichaam kost vijfduizend euro.
Met zijn vrouw, hun kinderen en twee priesters bewees Tuquabo Mekonen een laatste eer op het mortuarium in Schiphol. “Het was uitzwaaien. Vaarwel. Meer niet.”
Maar ook nadat Mekonen in zijn geboortedorp was begraven, bleef Tuquabo vragen houden. Voor mij was het vreemd dat iemand die niet zo lang hier in Nederland is. Nog geen vijf maanden. Dat die naar Duitsland is gegaan en daar dood is gevonden.”
“Als hij zelfmoord zou plegen, dan zou hij het ook gelijk in Nederland kunnen doen.”
“Deze mensen hebben het gedaan”
Leonie Sinoo, asieladvocaat in Utrecht, raakte op 8 januari 2014 betrokken bij het onderzoek naar de laatste dagen van Mekonen.
“Ik werd gebeld door iemand uit Eritrea. Een Nederlandssprekend persoon. […] Die vroeg mij of ik de advocaat was van meneer Mekonen, en nadat ik dat bevestigd had, deelde hij me mede dat meneer Mekonen was overleden.”
Sinoo voerde tussen september en november 2013 meerdere gesprekken met Kahsay Mekonen over zijn asielprocedure. “Hij kwam over als een rustige, vriendelijke man. Beleefd.” Uit de onderzoeken die de immigratiedienst IND liet uitvoeren, bleek dat Mekonen geen last had van stemmingswisselingen of depressies. Zijn vluchtverhaal klonk aannemelijk.
Als er iets met mij gebeurt, moet je mijn advocaat bellen
Tweet This
De laatste keer dat Sinoo Mekonen ontmoette, was op 5 november 2013 in haar kantoor aan de Maliebaan in Utrecht. Zijn verblijfsvergunning had hij al, maar zijn vrouw en kinderen waren nog in Eritrea. Dus wilde hij graag uitleg over de voorwaarden voor gezinshereniging.
Als een vluchteling in Nederland asiel krijgt, kan hij/zij ook asiel vragen voor zijn/haar partner en minderjarige kinderen. Dit moet binnen drie maanden. De asieladvocaat wijst op deze maximale termijn en andere voorwaarden, maar de hulp bij de daadwerkelijke procedure wordt gedaan door Vluchtelingenwerk. “Ik maakte wat grapjes. Over het weer, en over Nederlands spreken. Een beetje standaardgrapjes. Mekonen glimlachte wel, maar ik zag dat hij niet helemaal opgelucht was. Ik dacht toen dat dat was omdat hij zijn gezin miste…”
Door het telefoontje van 8 januari ontdekte Sinoo dat er meer aan de hand was. “De Eritreeër die mij belde, nam contact op namens een vriend van Mekonen die nog geen Nederlands sprak. De boodschap: “Mekonen heeft mij voor zijn dood uw telefoonnummer gegeven. Hij zei: ‘Als er iets met mij gebeurt, dan moet je mijn advocaat bellen en zeggen dat deze twee personen het hebben gedaan.’”
Geen aanknopingspunten
Voor ons – Sanne Terlingen (OneWorld) en Huub Jaspers (Argos) – begint het onderzoek naar de dood van Kahsay Mekonen enkele dagen later, op 10 januari 2014. We krijgen een telefoontje van advocaat Sinoo. “De Duitse politie wil het onderzoek naar de dood van Mekonen sluiten”, zegt ze. “Zonder dat ze ook maar enig onderzoek hebben gedaan!”
We weten dat Mekonen een 47-jarige Eritrese asielzoeker was die in Leersum woonde. Dat hij op 2 januari als vermist werd opgegeven door een vriend, en op 5 januari dood werd gevonden in Bremen, Duitsland. En daar houden de aanknopingspunten op.
We beginnen bij het eind: in het Bürgerpark in Bremen waar het lichaam van Mekonen werd gevonden.
Ga naar hoofdstuk 2 | Autopsieverslag