Mekonen’s kamergenoot is gehoord door de politie. “We hadden ruzie over de televisie”, zei hij. En: “Ik heb geen broer in Italië”. Maar spreekt hij de waarheid?
In de vorige hoofdstukken noemden we Mekonen’s kamergenoot “X”. Of “kamergenoot”. Twee jaar geleden probeerden we voor het eerst contact met hem te leggen. We vroegen een vriend van hem om hem te vertellen dat we hem zochten. We stuurden hem een bericht via Facebook.
In het Tigrinya, een andere Eritreeër had de oproep voor ons vertaald.
We wisten niet zeker of hij niet antwoordde omdat hij daar geen zin in had, of omdat onze berichten hem niet bereikten. Checkte hij zijn Facebook nog? En had zijn vriend de boodschap wel doorgegeven?
We besloten om zijn naam niet te noemen voordat we hem zelf naar de ruzie met Mekonen hadden kunnen vragen.
Inmiddels weten we dat Amanuel, zo heet hij dus, geen antwoord wil geven.
Zijn achternaam en woonplaats zijn ook bij ons bekend, maar die noemen we hier niet.
“Bedreigd met een mes”
We hadden Amanuel willen vragen naar zijn broer in Italië: Habtom, de mensensmokkelaar met wie Mekonen een conflict zou hebben.
Ook Habtom’s achternaam is bij ons bekend.
Klopten de verhalen die we gehoord hadden wel? Of kan Amanuel ze makkelijk weerleggen?
De mededeling van de politie – dat zij het onderzoek sluiten omdat ze onvoldoende bewijs hebben dat Amanuel een broer heeft, of dat hij Mekonen heeft bedreigd, brengt ons aan het twijfelen. Daarom doen we nog eens navraag bij de broer van Mekonen in Israël. Weet hij wel zeker dat Amanuel en Habtom broers zijn?
“Kahsay (Mekonen) heeft mij verteld dat zij broers zijn. Hij vertelde dat Amanuel steeds praatjes maakte. Dan zei hij: jij hebt mijn broer niet betaald. Daarom hadden ze ruzie.”
We vragen hem: weet je zeker dat het broers zijn? Of zouden het ook neven kunnen zijn?
Kahsay zei: ‘Het is zijn broer en hij maakt hier problemen voor mij. Amanuel heeft ook een mes gehaald en mij bedreigd’.
Kahsay heeft zijn broer meermaals verteld over de ruzies met Amanuel. Die gingen echt niet over de televisie, zegt die. “Ze gingen steeds over geld. Geld dat Kahsay nog aan Amanuel en Habtom zou moeten betalen.”
Documenten uit Leersum
We krijgen eindelijk inzage in de notities die medewerkers van het asielzoekerscentrum in Leersum over Mekonen hebben gemaakt.
De afgelopen 3 jaar hebben we herhaaldelijk geprobeerd om zelf tekst en uitleg van het COA te krijgen. De landelijke afdeling persvoorlichting stak hier een stokje voor. De notities die we nu hebben kunnen inzien zijn zogeheten dagrapportages. In het computersysteem IBIS melden medewerkers de incidenten die die dag zijn voorgevallen, opdat andere medewerkers bij het overnemen van de dienst weten wat er eerder op het AZC is gebeurd. Daaruit blijkt dat Amanuel en Kahsay wél ruzie maakten over de televisie. Op 17 november 2013 meldt een beveiliger van Trigion:
Collega’s op ronde zijn aangesproken door de heer Kahsay Mekonen, thans wonend op kamer E 209. De heer vertelt dat hij last heeft van zijn medebewoners. De hele nacht stonden de tv en de verlichting aan. Dhr. Kahsay Mekonen kon niet slapen. Met beide heren afgesproken dat dit wordt gerapporteerd.
Alleen was dit niet de enige ruzie. Op 2 december 2013 meldt het COA:
Mekonen kan niet overweg met kamergenoot. Heeft dit naar eigen zeggen meermaals gemeld. Morgen alternatief bekijken. Meneer was bang dat kamergenoot gewelddadig zou worden.
Op 19 december 2013, om 15:20 meldt beveiligingsbedrijf Trigion:
Bewoner Kahsay komt bij de receptie. Hij heeft problemen over geld. Hem aangegeven zich morgen bij de info balie te melden en zijn problemen daar aan te geven.
We weten dat Mekonen die ochtend naar Doorn is geweest om geld op te nemen. Hij kan maximaal 50 euro pinnen, en doet dit ook. Op zijn Moneycard, de pinpas die asielzoekers krijgen van het COA, zijn veel mislukte geldtransacties geregistreerd. Pogingen om geld op te nemen, maar die mislukken omdat er onvoldoende op zijn rekening staat.
Maar de volgende dag gaat Mekonen niet naar de receptie. Het is de laatste dag waarop hij in Leersum wordt gezien. Op 21 december 2013 neemt hij de trein naar Berlijn. Het treinkaartje kost 119 euro.
Broer op Facebook
“Ik heb maar één broer, en die is in Eritrea”, zei Amanuel tegen de politie.
Ook daarover heeft hij gelogen. Wij vinden Amanuel op Facebook, waar hij bevriend is met Habtom.
Nadat wij contact legden met Habtom, verwijderde die al zijn vrienden en foto’s van Facebook. Nu zijn ze dus geen Facebookvrienden meer. Hoewel zij daar niet aangeven dat ze broers zijn, is het uit de context van de berichten wél op te maken. Zo stuurt het zoontje van Amanuel een bericht naar Habtom waarin hij hem “family” noemt.
Ook zijn Amanuel en Habtom allebei bevriend met Freweyni. We weten uit vertrouwelijke documenten dat Amanuel een zus heeft die Freweyni heet. En laat Habtom nou op Facebook hebben aangegeven dat Freweyni zijn zus is.
1 + 1 = 2.
We vinden nog meer aanwijzingen op Facebook:
We ontdekken ook dat de familie uit Akria komt, een wijk in Asmara. Via via doen we navraag ter plaatse. “Het is een grote, bekende familie”, horen we. “Ze hebben een metaalwerkplaats. Er zijn meer broers, maar op één na zijn ze allemaal naar Europa vertrokken.”
“Voor mij is het klaar”
Opnieuw proberen we om met Amanuel in contact te komen. We achterhalen zijn telefoonnummer, maar dat blijkt niet meer in gebruik. Daarom benaderen we een vertrouwenspersoon in zijn omgeving. Die vraagt Amanuel of hij bereid is om schriftelijk een aantal vragen te beantwoorden. “Nee”, antwoordt Amanuel. Hoewel hij de vragen nog niet eens gezien heeft.
We besluiten om nog één ultieme poging te wagen om Amanuel te spreken. We willen uitleg geven over ons onderzoek, en van Amanuel zelf horen waarom hij niet mee wil werken.
Op een doordeweekse ochtend gaan we naar zijn huis
We kunnen niet toelichten hoe we zijn woonplaats en adres hebben achterhaald, en zullen hier om privacy redenen geen details noemen. Dat is ook de reden waarom we overdag hebben aangebeld: buren en inwonende familieleden zouden op dat tijdstip niet thuis zijn , en bellen we aan:
Amanuel is heel boos.
Ik heb al met de politie gepraat en dat moet voldoende zijn, verklaart Amanuel. “Kahsay Mekonen is klaar voor mij.”