Het COA wil niet meewerken

Bij het COA (Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers) is meer bekend over de laatste dagen van Kahsay Mekonen.

We weten dat Mekonen ruzie heeft gehad met zijn kamergenoot, en dat COA-medewerkers dit incident hebben geregistreerd. Ook weten we dat COA-medewerkers melding hebben gemaakt van verdenking van mensenhandel of mensensmokkel, toen Mekonen op het AZC in Leersum arriveerde met een bepaald type rugzak. Het expertisecentrum mensenhandel en mensensmokkel had de medewerkers gevraagd om foto’s te maken als een Eritreeër met een dergelijke rugzak arriveerde. Zie: bedreigd door mensensmokkelaars. We weten ook dat een medewerker na Mekonens overlijden een uitgebreid feitenrelaas hierover heeft opgesteld.

Spreekverbod
De medewerkers van het COA in Leersum hebben zelf bij onder andere de vreemdelingenpolitie aangekaart dat zij de omstandigheden waaronder Mekonen is overleden verdacht vinden.

Wij kregen signalen dat COA-medewerkers in Leersum hun kennis over Mekonens laatste dagen graag met ons willen delen. De landelijke leiding stak hier een stokje voor. Ze kregen een spreekverbod.

De woordvoerder van het COA geeft in e-mails verschillende redenen waarom we geen afspraak met COA-medewerkers mogen maken:

* Hij twijfelt aan de off-the-record-status van een eventueel gesprek;
* Hij wil de uitslag van ons WOB-verzoek afwachten (dat we hebben ingediend omdat de medewerkers niet met ons mogen spreken);
* Ons onderzoek raakt mogelijk een lopend politieonderzoek (iets wat de politie tegenover ons ontkent).

De woordvoerder neemt wekenlang zijn telefoon niet op als we hem bellen.

Wederhoor
Eind augustus sturen we het COA een e-mail waarin we vermelden welke details we over de organisatie en over Mekonen zullen vermelden in ons verhaal. In deze uitzending zullen wij melden:
* Dat Mekonen voor zijn dood bedreigd werd door zijn kamergenoot.
* Dat er bij de politie in Utrecht melding is gemaakt van deze bedreiging en dat daarvan een mutatie is gemaakt die niet tot een vervolging heeft geleid.
* Dat Mekonen naar aanleiding van deze bedreiging is overgeplaatst naar een andere kamer.
* Dat Mekonen aan vrienden heeft aangegeven dat de bedreigingen vervolgens werden voortgezet, en dat hij daarbij heeft gezegd dat “deze persoon verantwoordelijk is” als hem iets zou overkomen.
* Dat een vriend van Mekonen hem als vermist heeft opgegeven bij de politie Utrecht en daarbij deze nieuwe bedreiging heeft gemeld.
* Dat er bij het COA geregistreerd is dat Mekonen arriveerde met een bepaald type rugzak dat door het EMM (Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel) werd gelinkt aan mensensmokkel en mogelijk zelfs orgaanhandel.
* Dat medewerkers van het COA in 2013 een bijeenkomst met het EMM hebben gehad waarbij gesproken werd over Eritrese asielzoekers die mogelijk onder druk werden gezet door mensenhandelaren een nier af te staan.
* Dat er meerdere signalen zijn die erop wijzen dat Mekonen onder druk is gezet door mensensmokkelaars.
* Dat er vanuit het COA meerdere meldingen aan het EMM zijn doorgegeven over mensensmokkel en mensenhandel, waarbij bij Eritrese asielzoekers o.a. sprake was van specifieke kledingstukken.
* Dat medewerkers van het COA niet met ons hierover mogen praten/

De woordvoerder van het COA komt met een reactie waarin hij geen van de genoemde punten ontkent.

“Op de inhoud van de aangifte en de inhoud van meldingen gedaan aan het EMM kunnen wij logischerwijs niet ingaan. COA medewerkers hebben regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten verzorgd door partijen als het EMM. Deze bijeenkomsten hebben tot doel hen in staat te stellen om in een vroeg stadium signalen te herkennen die wijzen op mogelijke misstanden. Dit geldt niet alleen voor mensensmokkel / mensenhandel, maar ook signalen die wijzen op discriminatie (religie, seksuele geaardheid, politieke voorkeur etc.), huiselijk geweld, psychische gesteldheid en andere zaken die een bedreiging vormen voor de leefbaarheid en veiligheid van onze bewoners.”

Ook e-mailt hij: “Argos heeft diverse gesprekken gevoerd met COA-personeel van azc Leersum. Op herhaaldelijke uitnodigingen voor een vervolggesprek wensten zij niet in te gaan.”

Hierover willen wij melden dat wij geen gesprekken over Kahsay Mekonen met COA-personeel in Leersum hebben gevoerd. Er is enkel naar ons gecommuniceerd dat er geen informatie gedeeld mocht worden met Argos en OneWorld.

WOB-verzoek geweigerd
In de hoop toch nog te achterhalen wat er tijdens Mekonens laatste weken op het AZC is voorgevallen, stuurden we in juli een gespecificeerd WOB-verzoek. Het COA antwoordde niet binnen de voorgeschreven termijn. Vandaag, een dag voor de uitzending van Argos en de publicatie van het onderzoeksdossier, ontvingen we alsnog het besluit: al onze verzoeken worden geweigerd.

De reden: Het COA acht het belang op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van Mekonen zwaarder dan het belang van openbaarheid.